Igrexa de San Estevo de Sueiro

A igrexa de Sueiro pertence ao grupo de igrexas construídas ao longo dos séculos XVII e XVIII, baixo postulados clasicistas que perviviron ata o século XIX. Moi similar á de Ledoño, Veiga, S. Martín de Sésamo... entre todas elas a de Sueiro é a de maiores dimensións e de traza máis coidada.

A súa construción comezou no século XVII, probablemente sobre os cimentos dun edificio máis antigo, a Capela da Santa Cruz é a parte máis antiga, data de 1661. En 1891 realízanse aínda obras na súa capela maior e fachada, data que figura nunha inscrición na clave do arco de devandita capela, e confirmado polos libros de fábrica.

 

Arquitectura

A planta responde á estrutura característica da igrexa rural moderna, nave única e ábsida rectangular diferenciado polo seu menor anchura. A esta formulación básica a maioría destes templos incluíron unha sancristía, neste caso no muro sur, necesaria para os servizos parroquiais. Ademais como podemos observar na planta, a igrexa de Sueiro conta cunha capela menor no seu muro norte, tamén cuadrangular.

Os muros foron realizados en parte en mampostería, en parte en sillería de ben cortada e regular, isto é unha peculiaridade nada corrente, pois aínda que os templos medievais levantábanse con sillería, durante a Idade Moderna xeneralízase o uso de mampostería, debido á súa economía. De todos os xeitos, seguindo os modelos do momento só se deixan á vista os elementos maior ou críticos da construción, como xambas, intersección de muros, arco triunfal, o texaroz e a espadana.

O interior preséntase moi amplo e ben iluminado, sen elementos que impidan a visión do altar desde calquera punto da nave. A capela maior diferénciase cun arco de acceso e o abovedamento da súa cuberta, a única desta época de todo o municipio.

Dous sobrias pilastras de gran altura soportan o arco de medio punto, como xa dixemos, é na súa clave onde figura a data da obra. Unha imposta marca o arranque da bóveda, baixo ela ábrense dous vans e xa na parte superior outros dous, os que asegura a perfecta iluminación do ábsida.

No muro sur atopamos a Capela do Triunfo da Santa Cruz. Do mesmo xeito que a capela maior, presenta con arco triunfal sobre dous pilastras. Tamén se cobre con bóveda de canón, cunha imposta moldeada que percorre os muros da capela. No lenzo oeste da capela ábrese un arco de medio punto, construído probablemente con finalidades funerarias; e ao fondo do ábsida outro arco similar que acollía un retablo que foi retirado.

A fachada aínda que moi similar a outras da zona, destaca pola súa esveltez e a magnífica espadana que a culmina. Nela ábrese a porta principal, adintelada e sobre ela unha fiestra ampla. Os extremos laterais ornaméntanse con pezas de cantería rematadas en bóla. A espadana totalmente realizada en cantería de perfecto corte, acubilla dúas campás baixo senllos arcos de medio punto, sobre este levántase outro corpo separado por unha imposta moldeada cunha troneira e dous detalles decorativos similares á peza que coroa o conxunto onde se sitúa a cruz de metal.


Retablos

Retablo Maior:

O retablo divídese horizontalmente en tres partes: predela, corpo central e ático e horizontalmente o seu corpo principal en tres rúas. O corpo central, de dimensións maiores que as laterais, acolle unha fornela con arco de medio punto e cuberta de cascarón. As rúas laterais están ocupadas por dous pares de columnas de orde composta e base tórica. As rúas laterais avanzan sobre o pano central, creando contraste lumínico e sensación de movemento que é aínda máis evidente no entallamento superior debido ás molduras sobredouradas. A predela tamén mostra a diversidade de planos alternantes, as rúas laterais están conformadas por dúas plintos de gran volume con decoración de rocalla, sobre os que se levantan as columnas; a rúa central queda así nun plano retrotraído. Este xogo de panos e contrapanos vese completado cos paneis curvos que pechan as rúas laterais cara ao muro do altar. O retablo coróase cun ático de frontón curvo que ocupa a rúa central, decorado cun fondo que irradia haces de luz divina.

Este retablo é o máis valioso dos que se conservan na igrexa e un dos mellores do noso concello. A arquitectura do retablo bebe aínda de fontes barrocas: gusto polo claro-escuro, planos asimétricos e movemento de panos. Pero a obra liberouse do horror vacui e da profusión decorativa que impedía a visión das estruturas, propio do barroco. En Galicia o Neoclásico aparece no século XVIII, pero vai ser un proceso lento no que as novas formulacións aos poucos fundiranse coa pervivencia da tradición barroca, tan arraigada na arte galega.

Retablos laterais:

A ambos os dous lados da nave existen dous retablos xemelgos, moi similares aos de S. Martín de Sésamo. Son retablos simples, sen divisións verticais, cunha única rúa e tres corpos: predela, corpo principal con columnas xónicas e ático de frontón curvo con s aos lados. Enmarcados na corrente estilística neoclásica, datados na segunda metade do século XIX.


Imaxinería

As imaxes de Sueiro pertencen na súa maioría ao século XIX e XX, son esculturas realizadas nun estilo ecléctico, propio do período de entre séculos. Algunhas destas imaxes son: Virxe das Neves, S. Estevo, S. Roque, S. Antonio, ...

A única escultura anterior a esa época é o Anxo Custodio, obra datada no século XVII. Aparece representado como espírito protector infantil, tendendo o seu brazo sobre o ombreiro dun neno. É unha imaxe curiosa, pois aínda que os anxos son representados frecuentemente, fano como figuras accesorias e en poucas ocasións de modo individual. A talla mostra un anxo humanizado e corpulento, con grandes ás, aínda que a imaxe foi mutilada perdendo unha delas.

Aínda que os cruceiros da comarca son polo xeral pobres en decoración figurativa, limitándose a unha cruz espida sobre unha columna prismática, este de Orro posúe a representación de Cristo crucificado nunha cara e a Virxe na que mira ao templo. Segundo reza unha inscrición no propio cruceiro, foi realizado en 1750, dato que serve de referencia para a datación doutros cruceiros similares da zona.